Mechanizmy kreacji pieniądza
Podaż pieniądza w gospodarce jest kwestią kluczową, mającą bezpośredni wpływ na działanie systemu ekonomicznego. Proces tworzenia pieniądza, często postrzegany jako skomplikowany i otoczony tajemnicą, jest fundamentalnym elementem funkcjonowania bankowości i polityki pieniężnej. Tradycyjnie, kreacja pieniądza odbywa się na dwa sposoby: poprzez emisję pieniądza przez bank centralny oraz przez proces kreacji pieniądza komercyjnego przez banki komercyjne.
Bank centralny, działając jako bankier banków i rządu, ma wyłączność na emisję tzw. pieniądza bazowego, który obejmuje monety, banknoty oraz rezerwy banków komercyjnych przechowywane w banku centralnym. Ten pieniądz bazowy stanowi fundament dla dalszej kreacji pieniądza w gospodarce.
Z kolei banki komercyjne tworzą pieniądz przez udzielanie kredytów. W systemie bankowości cząstkowej rezerw, banki są zobowiązane do utrzymywania tylko części depozytów jako rezerwy. Pozwala to na wielokrotną kreację pieniądza, gdyż każdy nowo udzielony kredyt, stając się depozytem w banku lub innym instytucji finansowej, umożliwia udzielenie kolejnych kredytów.
Podaż pieniądza a inflacja
Związek między podażą pieniądza a inflacją jest przedmiotem licznych analiz ekonomicznych. Teoria ilościowa pieniądza, jedna z najstarszych teorii ekonomicznych, sugeruje, że zwiększenie podaży pieniądza w gospodarce prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu cen, czyli inflacji. Zgodnie z tą teorią, jeśli ilość pieniądza w obiegu rośnie szybciej niż produkcja dóbr i usług, wynikiem jest wzrost cen.
Banki centralne, świadome tego związku, stosują politykę pieniężną w celu kontrolowania wzrostu podaży pieniądza, dążąc do utrzymania stabilności cenowej. Narzędziami, z jakich korzystają, są między innymi operacje otwartego rynku, zmiany stóp procentowych oraz wymogi dotyczące rezerw obowiązkowych dla banków komercyjnych.
Wyzwania w regulowaniu podaży pieniądza
Kontrolowanie podaży pieniądza w gospodarce stanowi wyzwanie dla banków centralnych, zwłaszcza w obliczu globalnych przepływów finansowych i innowacji finansowych. Skuteczność tradycyjnych narzędzi polityki pieniężnej może być ograniczona przez czynniki takie jak pułapka płynności, czyli sytuacja, w której banki pomimo nadmiaru rezerw nie są skłonne do zwiększania kredytowania. Ponadto, rozwój technologiczny i pojawienie się nowych form pieniądza cyfrowego, takich jak kryptowaluty, stawiają nowe wyzwania dla regulacji i monitorowania podaży pieniądza.
Perspektywy przyszłościowe
W kontekście rosnącej złożoności systemu finansowego i pojawiania się nowych technologii, takich jak blockchain i pieniądz cyfrowy emitowany przez banki centralne (CBDC), metody regulacji podaży pieniądza będą musiały ewoluować. Banki centralne na całym świecie badają możliwości wykorzystania cyfrowych walut banków centralnych jako narzędzia do bardziej efektywnego zarządzania polityką pieniężną i podażą pieniądza.
Źródła:
- „Money Creation in the Modern Economy” – Michael McLeay, Amar Radia, Ryland Thomas, 2014, Bank of England Quarterly Bulletin.
- „The Role of Central Bank Money in Payment Systems” – Committee on Payment and Settlement Systems, 2003, Bank for International Settlements.
- „Inflation and the Money Supply in Classical Economic Theory” – Thomas M. Humphrey, 1986, Federal Reserve Bank of Richmond Economic Review.
- „Central Bank Digital Currency and the Future of Monetary Policy” – Michael Bordo, Andrew Levin, 2017, National Bureau of Economic Research.
Znajdź tanie ubezpieczenie – www.polisy24.pl – Najnowsza porównywarka polis.
